HepaSwitch – zespół młodych naukowców z pomysłem na nową terapię raka wątroby
Przedstawiamy HepaSwitch_IGEM2025, interdyscyplinarny projekt naukowy tworzony przez studentów z czterech warszawskich uczelni – Politechniki Warszawskiej (lider konsorcjum), Uniwersytetu Warszawskiego, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Młodzi naukowcy chcą stworzyć przełomowe rozwiązanie, które może zrewolucjonizować leczenie pacjentów z rakiem wątroby.
Zapraszamy do lektury wywiadu z Bartłomiejem Łuszczukiem, studentem 3 roku biotechnologii na Wydziale Chemicznym PW.
Na czym polega projekt?
Nasz projekt obejmuje stworzenie mRNA kodującego białka prowadzące do śmierci komórek raka wątrobowokomórkowego, co w efekcie ma powodować niszczenie guza przez układ odpornościowy. Dzięki zastosowaniu narzędzi biologii syntetycznej, w tym ryboprzełącznika, możliwe będzie zwiększenie selektywności tej potencjalnej terapii. Ponadto, opracujemy oprogramowanie analizujące dane transkryptomiczne z biopsji guza i normalnych komórek pacjentów. Nasz program będzie w stanie opracować sekwencję zindywidualizowanych przełączników zależnych od mutacji nowotworowych dla konkretnych pacjentów.
Jaki jest cel projektu? Co będzie jego efektem?
Według danych WHO na 2020 rok rak wątroby HCC zajmuje piąte miejsce na liście nowotworów pod względem zapadalności i drugie pod względem częstości zgonów spowodowanych nowotworami globalnie. Rozwiązanie, nad którym pracuje nasz zespół, opiera się na narzędziach biologii syntetycznej i ma być terapią celowaną, spersonalizowaną pod pacjenta na podstawie wyników biopsji. W listopadzie 2025 roku planujemy reprezentować Polskę na iGEM (MIT), najbardziej prestiżowym konkursie biologii syntetycznej na świecie. To dla nas ogromna szansa na zaprezentowanie naszych wyników badań na arenie międzynarodowej!
Nasz projekt to połączenie badań i edukacji – przez najbliższe miesiące nie tylko będziemy kontynuować pracę nad naszym rozwiązaniem, ale też pokazywać czym jest biologia syntetyczna i popularyzować naukę wśród licealistów z całej Polski.
W jaki sposób powstał zespół projektowy? Wiemy, że łączy studentów kilku uczelni.
Czynnikiem zapalnym było pojawienie się wspomnianej niżej opcji dofinansowania z MNiSW oraz inspirujący panel dyskusyjny nt. iGEM na 11th Intercollegiate Biotechnology Symposium “Symbioza” organizowanym przez Warszawskie Stowarzyszenie Biotechnologiczne Symbioza (którego jestem obecnie wiceprezesem). Pozostała część zespołu poznała się na wydarzeniu Brave Camp organizowanym przez Inkubator UW.
Ile osób z PW bierze udział w projekcie? Jakie role pełnią i jakie jednostki PW reprezentują te osoby? Nad czym konkretnie pracują? Jakie są ich zadania?
Z Politechniki, bezpośrednio zaangażowana w projekt, jest 1 osoba. Jestem to ja, student 3 roku biotechnologii na Wydziale Chemicznym. W zespole pełnię funkcję lidera od komunikacji wewnętrznej oraz promocji nauki. Odpowiadam także za kwestie administracyjne oraz marketingowe z wyszczególnieniem działalności edukacyjnej – tworzę między innymi grę o biologii syntetycznej dla uczniów szkół średnich.
Ponadto główną opiekunką merytoryczną naszego zespołu jest dr inż. Anna Sobiepanek z Katedry Biotechnologii Środków Leczniczych i Kosmetyków Wydziału Chemicznego, która czuwa nad pracami zespołu i aktywnie wspiera go w przechodzeniu przez kolejne etapy.
Na jakim etapie są prace? Kiedy spodziewane jest zakończenie prac?
Obecnie trwają prace administracyjne i promocyjne, a także planowanie doświadczeń oraz projektowanie pierwszych prototypów naszego ryboprzełącznika. Planowanym zwieńczeniem naszych prac jest zaprezentowanie naszego rozwiązania na iGEM 2025 Grand Jamboree w Paryżu w dniach 28-31 października 2025 roku.
W czym pomogą efekty badań prowadzonych w ramach projektu? Kto najbardziej „skorzysta” z efektów prac naukowców?
Wartość naszego projektu to wkład w rozwój nauki – wykorzystanie ryboprzełączników do leczenia konkretnej odmiany raka wątroby. Być może wyniki naszych doświadczeń wskażą nowy obiecujący kierunek badań terapii przeciwnowotworowych, a w dalszej perspektywie czasowej mogą przyczynić się do leczenia pacjentów onkologicznych.
Nie mniej ważny jest dla nas aspekt edukacyjny. W ramach naszego zgłoszenia konkursowego planujemy zapoznać uczniów szkół średnich z biologią syntetyczną oraz molekularną, którym na tym etapie edukacji poświęca się bardzo mało czasu. Aby wiedza była atrakcyjna, chcemy zwiększyć jej przyswajalność przy pomocy tematycznej gry edukacyjnej, wierząc, że w ten sposób zachęcimy młode pokolenie do angażowania się w świat biotechnologicznych odkryć.
Co było największym problemem/wyzwaniem w projekcie?
Nasz zespół jest złożony z ambitnych studentów z kilku uczelni. I choć to unikalne połączenie kompetencji jest naszym atutem, to czasem wspólne kreowanie ścieżki rozwoju projektu przez przyszłych inżynierów, lekarzy, biologów i informatyków wymaga długich rozmów i jest niemałym wyzwaniem.
Czy jest coś, co powinno szczególnie wybrzmieć w takim tekście? Coś powinniśmy szczególnie podkreślić?
Myślę, że fakt, że to super, że studenci chcą działać interdyscyplinarnie, w międzyuczelnianych zespołach, a takie projekty dają nadzieję przyszłości polskiej nauki.
Postępy zespołu można śledzić na LinkedInie».
Podstawowym źródłem finansowania prac i udziału w zawodach (dla części zespołu) jest dofinansowanie z projektu Wsparcie studentów w zakresie podniesienia ich kompetencji i umiejętności z MNiSW na kwotę 277 188 zł. Trwają rozmowy z potencjalnymi sponsorami oraz partnerami.
O konkursie
iGEM (International Genetically Engineered Machine) to międzynarodowy konkurs, w którym zespoły studentów projektują i budują systemy biologiczne z wykorzystaniem tzw. BioBricków, czyli wymiennych części genetycznych. Celem jest stworzenie innowacyjnych rozwiązań dla realnych problemów, takich jak usuwanie zanieczyszczeń czy opracowywanie nowych terapii. Uczestnicy tworzą swoje projekty, testują je w laboratoriach, a następnie prezentują wyniki na konferencji Jamboree, gdzie są oceniani przez międzynarodowe jury. Dzięki iGEM można lepiej zrozumieć, jak biologia syntetyczna może być używana do tworzenia zaawansowanych technologii i rozwiązań.
